Γράφει ο
Παναγιώτης Ι. Παπαδόπουλος
Φιλόλογος-Καθηγητής
Παναγιώτης Ι. Παπαδόπουλος
Φιλόλογος-Καθηγητής
Μπορεί ο πόλεμος στην Ελλάδα εναντίον των Τούρκων με τη συνδρομή των αδελφών Ορλώφ να μην είχε αίσιο αποτέλεσμα, ωστόσο στην άλλη πλευρά τα ρωσικά στρατεύματα συνέτριψαν τα οθωμανικά. Έφτασαν πλέον στη Βουλγαρία και άρχισε να φαίνεται η απειλή κατά της Κων/λης. Οι τούρκοι έσπευσαν να ζητήσουν ανακωχή και να συζητήσουν με τους ηγέτες της Ρωσίας τα ανταλλάγματα του ηττημένου.
Όταν τελείωσε ο Ρωσοτουρκικός πόλεμος, τον Ιούλιο του 1774, υπογράφηκε σε κάποιο χωριό της Βουλγαρίας Κιουτσούνκ-Καϊναρτζή, η γνωστή με το όνομα αυτό Συνθήκη με πολλές προεκτάσεις στα Βαλκάνια.
Σύμφωνα με τη Συνθήκη αυτή, η Τουρκία έπαιρνε πίσω τα εδάφη που έχασε και είχαν καταληφθεί από τους Ρώσους προς χαράν μεγάλη των Ελλήνων. Τώρα βλέπουν οι Έλληνες να έρχονται πάλι οι Τούρκοι. Όλα τα νησιά του Αιγαίου αποδόθηκαν και πάλι στο σουλτάνο.
Με τη Συνθήκη, όμως, αυτή οι Έλληνες κέρδισαν κάποια προνόμια και διευκολύνσεις, με τις οποίες ανέπτυξαν το εμπόριό τους. Μπορούσαν με τα πλοία τους να ταξιδεύουν με ρωσική σημαία κάτι που έδινε ασφάλεια και ελεύθερη διακίνηση στα εμπορεύματά τους. Με τη Συνθήκη αυτή δόθηκε γενική αμνηστία με αποτέλεσμα να ελευθερωθούν όσοι είχαν συλληφθεί κατά τις μάχες του πολέμου.
Ενώ η Τουρκία αναζητούσε τρόπους που θα μπορούσε να εκδικηθεί τη Ρωσία, η Μ. Αικατερίνη σχεδίαζε ένα πιο ριζοσπαστικό τρόπο, για την εξουδετέρωση της Τουρκίας και το διαμελισμό της.
Έτσι, δεν άργησε να ξεσπάσει νέος ρωσοτουρικός πόλεμος.
Φιλοδοξία της Μ. Αικατερίνης ήταν να εγκαταστήσει στο θρόνο της Κων/λης μετά το διαμελισμό των εδαφών της, τον εγγονό της, Κων/νο.
Στο νέο της πόλεμος συμμετέχουν πάλι οι Έλληνες. Στις 17 Φεβρουαρίου 1799 η Μ. Αικατερίνη με προκήρυξή της καλούσε τους Έλληνες να συμμετάσχουν στον αγώνα εναντίον των οθωμανών. «Οπλισθείτε ομοψύχως να αναστηθεί η καταβεβλημένη υμών τύχη. Αι γαρ ναυτικαί ημών δυνάμεις παραγίνονται υμίν εις τούτο συνεργήσαι». Νέες δηλ. υποσχέσεις περί αποστολής ναυτικών δυνάμεων για να δραστηριοποιηθούν και πάλι οι Έλληνες για την ελευθερία τους. Στην πραγματικότητα, επιδίωκε τη δημιουργία στρατιωτικού αντιπερισπασμού η Μ. Αικατερίνη για την ασφαλέστερη έκβαση του πολέμου.
Την οργάνωση της εξέγερσης των Ελλήνων ανέθεσε στον στρατηγό Ζαμπορόφσκυ και στον Ναύαρχο Γκρέϋγ που θα στρατολογούσαν για το σκοπό αυτό Έλληνες, Δαλματούς και Αλβανούς και θα φρόντιζαν για την εκγύμνασή τους. Ταυτόχρονα ένας ρώσος αξιωματικός, Ελληνικής καταγωγής, ο Λάμπρος Κατσώνης που είχε λάβει μέρος στις επιχειρήσεις των Ορλωφικών, ήλθε να αγωνισθεί στις Ελληνικές θάλασσες.
Η δράση του στο Αιγαίο άρχισε στα μέσα Ιουνίου του 1788. Επανειλημμένως συγκρούστηκε με τουρκικά πλοία, τα οποία λαφυραγώγησε ή συνέλαβε. Στις 31 Αυγούστου του ίδιου έτους στη θαλάσσια περιοχή της Καρπάθου πέτυχε σημαντική νίκη εναντίον τουρκικής ναυτικής μοίρας. Η παρουσία του στο Αιγαίο είχε αναπτερώσει τις ελπίδες των Ελλήνων, ιδιαίτερα των νησιωτών, που τον ενίσχυαν με άνδρες και εφόδια.
Δεν περιοριζόταν στις πολεμικές επιχειρήσεις εναντίον των τούρκων
Με δύο επιστολές που έστειλε στους προεστώτες της Άνδρου στις 27 Ιουλίου 1789, απαγόρευε στους νησιώτες να καταβάλλουν τους καθορισμένους από την Πόλη φόρους. Τους προέτρεπε να αγνοήσουν τις διαταγές των Τούρκων αξιωματούχων.
Την άνοιξη του 1790 ο Λ. Κατσώνης έστειλε μια αποστολή από τους συνεργάτες του στην Πετρούπολη να συναντήσει την Αικατερίνη και να της παραδώσει επιστολή με την οποία θα ζητούσε βοήθεια υλική αλλά και να τεθεί επικεφαλής του Ελληνικού εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα. Με πολύ συγκίνηση της έγραφε: «Προσδοκώμεν λυτρώσαι την αυτ/ρία ημών χρωμένην την πατριαρχία και ιεράν θρησκείαν καταφρονηθείσαν και καταπατηθείσαν εκ των βεβήλων και βαρβάρων οθωμανών. Νεύσον, ουν, κυρία, δίδοναι ημίν, τοον σον εγγονόν Κων/νου δι’ ανάκτα ημών, τούτο μόνον το γένος όλων ημών αιτεί δεόμενονκαι έσεται ως τους προγόνους αυτούς».
Η επιτροπή του Λ. Κατσώνη έφτασε στην Πετρούπολη και συνάντησε τον δούκα, εγγονό της Αικατερίνης, τον οποία φιλοδοξούσε να δει στο θρόνο του Βυζαντίου. Ο Κων/νος πήρε την επιστολή και διαβεβαίωσε τα μέλη της επιτροπής ότι τα αιτήματά τους θα γίνουν αποδεκτά. Το επιχειρησιακό σχέδιο που πρότειναν στην Μ. Αικατερίνη ήταν πολύ φιλόδοξο και μάλλον ανέφικτο. Έκανε λόγο για επανάσταση αρχικά στο Σούλι, μετά στην Στερεά Ελλάδα και στη συνέχεια στην Πελοπόννησο.
Ακόμη προέβλεπε επίθεση στη Θεσσαλονίκη, και οι επαναστατημένες δυνάμεις των Ελλήνων με το ρωσικό στρατό που βρισκόταν την εποχή εκείνη στα βαλκάνια να βαδίσουν εναντίον της Κων/λης.
Όλες, όμως, αυτές οι κινήσεις και οι σχεδιασμοί ναυάγησαν γιατί μεσολάβησε η συνθήκη Ειρήνης του Ιασίου (9 Ιανουαρίου 1792).
Η συνθήκη αυτή αν και ρύθμισε γενικότερα θέματα στο πλαίσιο των σχέσεων Ρωσίας και οθωμανικής αυτ/ρίας είχε ιδιαίτερη σημασία για τον Ελληνισμό. Από τα 13 άρθρα που περιελάμβανε, το άρθρο 9 αναφερόταν στις περιοχές που είχαν επαναστατήσει κατά τη διάρκεια του Ρωσοτουρκικού πολέμου.
Με το άρθρο αυτό προβλεπόταν η απελευθέρωση όλων των χριστιανών αιχμαλώτων που είχαν συλληφθεί από τους Τούρκους, ιδιαίτερα στις επιχειρήσεις της Πελοποννήσου. Λίγες εβδομάδες αργότερα, 27 Φεβρουαρίου 1792, ο σουλτάνος με διάταγμα που γνωστοποιήθηκε στους νησιώτες ρύθμιζε τα ζητήματα που αφορούσαν όλους χριστιανούς υπηκόους της οθωμανικής αυτ/ρίας και τους πρόξενους ξένων δυνάμεων.
Ο Λ. Κατσώνης γεννημένος στη Λιβαδειά το 1752, πολέμησε στα χρόνια 1770-1774 με τα ορλωφικά στην Πελοπόννησο και μετά τη συνθήκη του Κιουτσούκ-Καϊναρτζή που είχε καταφύγει στην Κριμαία. Στο ενεργητικό του, έχει συμμετάσχει σε πολέμους εναντίον των Τούρκων και κάποτε εναντίον των Περσών με τους Ρώσους υπό τις διαταγές του Πρίγκιπα Ποτέμκιν. Τότε του απονεμήθηκε ο βαθμός του λοχαγού για τις ανδραγαθίες του.
Όταν ο σουλτάνος έμαθε τις μεγάλες επιτυχίες του Λ. Κατσώνη του έστειλε μέσω του διερμηνέα του Στέφανου Μαυρογένη μια επιστολή με την οποία του ζητούσε να σταματήσει τις εχθροπραξίες μαζί του και εκείνος θα τον αμείψει με την παραχώρηση ενός νησιού για να ζήσει ως ηγεμόνας. Θα του χαρίσει και ένα χρηματικό ποσό διακόσιες χιλιάδες χρυσού, θα παραχωρήσει δε σ’ όλους τους οπαδούς του συγχώρηση και αμνηστία.
Όλα αυτά δεν είχαν καμία σημασία για τον Λ. Κατσώνη. Όταν είδε ότι οι ελπίδες για ελευθερία χάθηκαν, έφυγε μαζί με την οικογένειά του στη Ρωσία όπου έζησε μέχρι το θάνατό του. Πέθανε το 1804 σε ηλικία 52 ετών.
Συνεχίζεται
οι εικόνες προστέθηκαν από το blog
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου