Ο συνταγματολόγος και καθηγητής της Νομικής Σχολής Αθηνών, Ανδρέας Δημητρόπουλος, αναλύει στο τα υπέρ και τα κατά της "επιλογής" του δημοψηφίσματος
συνέντευξη του καθηγητή στο NEWS 247
συνέντευξη του καθηγητή στο NEWS 247
"Κανείς δεν έχει το δικαίωμα να δεσμεύει την τύχη μίας χώρας, χωρίς τη σύμφωνη γνώμη του λαού της", σημειώνει ο κ. Δημητρόπουλος, τασσόμενος σαφώς υπέρ της διεξαγωγής του δημοψηφίσματος. "Είναι ό,τι καλύτερο μπορούσε να γίνει", σημειώνει.
Διαβάστε αναλυτικά τη συνέντευξη του καθηγητή στο NEWS 247.
- Κύριε καθηγητά, το Σύνταγμα (άρθρο 44 παράγραφος 2) ορίζει τη δυνατότητα διεξαγωγής δύο ειδών δημοψηφισμάτων, για "κρίσιμα εθνικά θέματα" και για "σοβαρό κοινωνικό ζήτημα". Εν προκειμένω, με ποιον από τους δύο "χαρακτήρες" θα τεθεί το δημοψήφισμα επί της απόφασης της πρόσφατης Συνόδου Κορυφής;
Πράγματι, το Σύνταγμα προβλέπει τη διεξαγωγή είτε εθνικού είτε κοινωνικού δημοψηφίσματος. Το δημοψήφισμα εν προκειμένω θα είναι εθνικό.
- Κατά συνέπεια, δεν τίθεται κανένα ζήτημα αντισυνταγματικότητας, όπως υποστηρίζουν ορισμένοι, περί αδυναμίας διεξαγωγής δημοψηφίσματος για "δημοσιονομικό ζήτημα", σύμφωνα με το ίδιο άρθρο του Συντάγματος.
Κατηγορηματικά όχι. Δεν τίθεται κανένα θέμα αντισυνταγματικότητας. Ακόμη και αν περνούσε ως νομοσχέδιο δε θα ετίθετο θέμα.
Ο Συνταγματικός νομοθέτης, όταν αναφέρεται σε νομοσχέδια, που ρυθμίζουν σοβαρό κοινωνικό ζήτημα, εκτός από δημοσιονομικά, εννοεί κυρίως τα φορολογικά και όχι εκείνα που έχουν δημοσιονομικές επιπτώσεις. Ωστόσο, όπως και να 'χει, δεν τίθεται τέτοιο ζήτημα, καθώς το δημοψήφισμα θα είναι εθνικό.
Ό,τι προτείνει η κυβέρνηση, ακόμα κι αν είναι οικονομικό θέμα, μπορεί να είναι εθνικό. Με λίγα λόγια, ό,τι βαφτίζεται εθνικό, είναι εθνικό.
Ο όρος "κρίσιμο εθνικό θέμα", που αναφέρεται στο Σύνταγμα, είναι πολύ γενικός και είναι πράγματι πολύ σπουδαίο θέμα αυτή η σύμβαση, γιατί δεσμεύεται η χώρα με πολύ σημαντικές συνέπειες για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα.
- Με ποια διαδικασία προκηρύσσεται το δημοψήφισμα; Ποιος είναι αρμόδιος για τη διατύπωση του ερωτήματος και σε πόσο χρονικό διάστημα από την ανακοίνωσή του διεξάγεται; Υπάρχει χρονικός περιορισμός;
Όπως προβλέπει το Σύνταγμα, το εθνικό δημοψήφισμα προκηρύσσεται με διάταγμα του Προέδρου της Δημοκρατίας, μετά από απόφαση της απόλυτης πλειοψηφίας των βουλευτών. Χρειάζεται δηλαδή απόφαση με 151 ψήφους, που λαμβάνεται μετά από πρόταση του Υπουργικού Συμβουλίου.
Το ερώτημα διατυπώνεται από την κυβέρνηση, εκ των προτέρων φυσικά. Όσον αφορά το χρονικό διάστημα διεξαγωγής του, αυτό θα ορίζεται στην απόφαση. Πάντως, δεν υπάρχει συγκεκριμένος χρονικός περιορισμός.
- Άρα, θα μπορούσαμε να πούμε, ότι είναι και πιο εύκολη η διεξαγωγή εθνικού δημοψηφίσματος; Αφού για τη διεξαγωγή "κοινωνικού" θα χρειαζόταν, σύμφωνα πάντα με το Σύνταγμα, αυξημένη πλειοψηφία, 180 βουλευτών.
Ακριβώς, και θα ήταν πολύ δύσκολο να τις εξασφαλίσει.
- Πότε το αποτέλεσμα ενός δημοψηφίσματος είναι δεσμευτικό; Με ποια πλειοψηφία και με ποια συμμετοχή;
Πάντα. Το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος είναι πάντα δεσμευτικό από το ίδιο το Σύνταγμα. Ο νόμος βέβαια, για να υπάρξει νομική δεσμευτικότητα, προβλέπει ότι πρέπει να υπάρχει ένα ελάχιστο ποσοστό συμμετοχής, το οποίο ορίζεται στο 40% επί των εγγεγραμμένων στους εκλογικούς καταλόγους, ποσοστό όχι και τόσο μικρό.
Γνώμη μου βέβαια, είναι ότι το ποσοστό αυτό δεν είναι απαραίτητο. Πάντως, από κει και πέρα, αφού πράγματι προσέλθουν στις κάλπες το 40% των εγγεγραμμένων, η απόφαση "ναι" ή "όχι" επί του ερωτήματος είναι πάντοτε δεσμευτική.
- Ο κ. Παπανδρέου είχε δείξει τη θετική του "προδιάθεση", αν θέλετε, για τη διεξαγωγή δημοψηφισμάτων, ήδη από την προεκλογική του εκστρατεία. Σας βρίσκει σύμφωνο η προσφυγή στο λαό πριν τη λήψη σημαντικών αποφάσεων;
Προσωπικά, πάντα συμφωνούσα. Είναι το καλύτερο που θα μπορούσε να γίνει. Με τη διεξαγωγή του δημοψηφίσματος έχουμε ταυτόχρονα και μεταβολή του πολιτεύματος. Και πάντα αυτές οι αλλαγές έγιναν, επειδή οι εξουσίες ήταν αναγκασμένες να τις κάνουν.
Πριν από 200 χρόνια, όταν δημιουργήθηκαν Κοινοβούλια, δε δημιουργήθηκαν από επιλογή των εξουσιών, αλλά επειδή οι πολίτες εξεγέρθηκαν και το διεκδίκησαν.
Στην πολιτική δεν μας ενδιαφέρει άλλωστε ο λόγος για τον οποίο γίνεται κάτι, αλλά το αποτέλεσμα. Και εν προκειμένω, το αποτέλεσμα είναι, ότι ο πρωθυπουργός αναγκάστηκε να προχωρήσει στο δημοψήφισμα. Διαφορετικά, θα είχε κάνει το ίδιο και με το Μνημόνιο και με το Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα.
- Θα λέγατε δηλαδή ή θα ήταν υπερβολικό, ότι η απόφαση διεξαγωγής του δημοψηφίσματος είναι "επίτευγμα" των αγανακτισμένων πολιτών; Είναι το αυτονόητο αποτέλεσμα της αντίδρασης των Ελλήνων;
Δε θα ήταν καθόλου υπερβολή. Θα έλεγα μάλιστα, ότι είναι ακριβώς αυτό.
Αν η σύμβαση αυτή είχε ευμενείς όρους και απλούς, η κυβέρνηση θα προχωρούσε στην υιοθέτησή της. Πρόκειται όμως για σύμβαση δυσχερή. Και ουδείς έχει το δικαίωμα να δεσμεύει την τύχη της χώρας, χωρίς τη σύμφωνη γνώμη του λαού της.
Το δημοψήφισμα αυτό είναι καθαρά αποτέλεσμα εξαναγκασμού της εξουσίας. Όπως ακριβώς ο Όθωνας αναγκάστηκε κάποτε να προχωρήσει σε Σύνταγμα και να φτιάξει Κοινοβούλιο, έτσι σήμερα και ο κ. Παπανδρέου, εξαναγκάζεται να προχωρήσει σε αυτήν τη λύση.
- Είναι δηλαδή η μόνη λύση για την κυβέρνηση; Δεν θα μπορούσε να προχωρήσει σε εκλογές;
Για τον κ. Παπανδρέου, πρώτον, φυσικά και είναι η μόνη λύση. Δεν θέλει τις εκλογές και αυτό είναι δεδομένο.
Δεύτερον, από την πλευρά των πολιτών, πριν από μόλις 2 χρόνια είχαμε εκλογές και μάλιστα με σύνθημα το "λεφτά υπάρχουν", το οποίο δεν ήταν σαφές. Ο κόσμος παραπλανήθηκε από τις προεκλογικές εξαγγελίες, πράγμα που μπορεί κάλλιστα να συμβεί και τώρα.
Αν γίνουν εκλογές και βγει άλλη κυβέρνηση από τη σημερινή, το πιο πιθανό είναι να έχουν πει άλλα πράγματα προεκλογικά και μετά να πουν, ότι δεσμεύονται από τις υπογραφές της προηγούμενης κυβέρνησης.
Οι εκλογές κρύβουν μία αοριστία, ενώ το δημοψήφισμα αφορά συγκεκριμένο ερώτημα.
Τρίτον, μερικοί λένε ή το ένα ή το άλλο, όμως με τα ίδια λεφτά μπορούν να γίνουν και τα δύο. Όσοι είναι υπέρ του ενός δεν πρέπει να αναιρούν το άλλο.
- Από χθες, ακούγεται ότι η αξιωματική αντιπολίτευση βαίνει προς καθολική παραίτηση. Νωρίτερα σήμερα, ο πρόεδρος της ΝΔ, Αντώνης Σαμαράς, μετά τη συνάντησή του με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, δήλωσε ότι το κόμμα του μπορεί να πιέσει και θα το κάνει, προκειμένου να μην προχωρήσει η κυβέρνηση σε δημοψήφισμα. Μπορεί να εκβιάσει με τον τρόπο αυτόν τη διεξαγωγή εκλογών;
Θεωρώ ότι δε θα το κάνει, αλλιώς εάν κάνει κάτι τέτοιο, θα έχει και τις πολιτικές συνέπειες. Για ποιον λόγο δεν το έκαναν μέχρι σήμερα, αφού θα μπορούσαν να το έχουν κάνει οποιαδήποτε στιγμή;
Τώρα, εάν το κάνουν για να ματαιώσουν το αποτέλεσμα, θα δείξουν περιφρόνηση προς το λαό. Με αυτόν τον τρόπο, η ΝΔ θα δείξει ότι είναι ένα κόμμα που δε σέβεται το λαό και οι ευθύνες της θα είναι ιστορικές. Μία τέτοια κίνηση δεν είναι σύμφωνη με τη λαϊκή κυριαρχία.
Το Σύνταγμα ορίζει, ότι βουλευτική έδρα που κενώθηκε στο τελευταίο έτος της περιόδου, δεν συμπληρώνεται με αναπληρωματική εκλογή, εφόσον οι κενές έδρες δεν είναι περισσότερες από το ένα πέμπτο του όλου αριθμού των βουλευτών.
Αν παραιτηθούν, θα πρέπει να αναπληρωθούν και να δεν υπάρχει κανείς, θα πρέπει να γίνει αναπληρωματική εκλογή. Οι εκλογές αυτές θα είναι βουλευτικές, αλλά μόνο για τις έδρες που θα κενωθούν.
- Όσον αφορά στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, τι περιθώρια κινήσεων έχει; Μπορεί να αναλάβει κάποια πρωτοβουλία;
Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δεν μπορεί να αναλάβει καμία πρωτοβουλία. Θα μπορούσε, μόνο εάν υπήρχε προφανής, καταφανής αντισυνταγματικότητα στο δημοψήφισμα.
Εκεί θα μπορούσε να ασκήσει ενός είδους βέτο, κάτι βέβαια, που ιστορικά δεν έχει συμβεί μέχρι σήμερα.
Και φυσικά, αυτό θα συνιστούσε ανάμειξη, θα σήμαινε πως εμπλέκεται στην πολιτική διαμάχη, αφού σίγουρα κάποιο κόμμα είναι υπέρ και κάποιο άλλο κατά του δημοψηφίσματος. Και αυτό δεν μπορεί να το κάνει.
πηγή http://news247.gr
- Κύριε καθηγητά, το Σύνταγμα (άρθρο 44 παράγραφος 2) ορίζει τη δυνατότητα διεξαγωγής δύο ειδών δημοψηφισμάτων, για "κρίσιμα εθνικά θέματα" και για "σοβαρό κοινωνικό ζήτημα". Εν προκειμένω, με ποιον από τους δύο "χαρακτήρες" θα τεθεί το δημοψήφισμα επί της απόφασης της πρόσφατης Συνόδου Κορυφής;
Πράγματι, το Σύνταγμα προβλέπει τη διεξαγωγή είτε εθνικού είτε κοινωνικού δημοψηφίσματος. Το δημοψήφισμα εν προκειμένω θα είναι εθνικό.
- Κατά συνέπεια, δεν τίθεται κανένα ζήτημα αντισυνταγματικότητας, όπως υποστηρίζουν ορισμένοι, περί αδυναμίας διεξαγωγής δημοψηφίσματος για "δημοσιονομικό ζήτημα", σύμφωνα με το ίδιο άρθρο του Συντάγματος.
Κατηγορηματικά όχι. Δεν τίθεται κανένα θέμα αντισυνταγματικότητας. Ακόμη και αν περνούσε ως νομοσχέδιο δε θα ετίθετο θέμα.
Ο Συνταγματικός νομοθέτης, όταν αναφέρεται σε νομοσχέδια, που ρυθμίζουν σοβαρό κοινωνικό ζήτημα, εκτός από δημοσιονομικά, εννοεί κυρίως τα φορολογικά και όχι εκείνα που έχουν δημοσιονομικές επιπτώσεις. Ωστόσο, όπως και να 'χει, δεν τίθεται τέτοιο ζήτημα, καθώς το δημοψήφισμα θα είναι εθνικό.
Ό,τι προτείνει η κυβέρνηση, ακόμα κι αν είναι οικονομικό θέμα, μπορεί να είναι εθνικό. Με λίγα λόγια, ό,τι βαφτίζεται εθνικό, είναι εθνικό.
Ο όρος "κρίσιμο εθνικό θέμα", που αναφέρεται στο Σύνταγμα, είναι πολύ γενικός και είναι πράγματι πολύ σπουδαίο θέμα αυτή η σύμβαση, γιατί δεσμεύεται η χώρα με πολύ σημαντικές συνέπειες για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα.
- Με ποια διαδικασία προκηρύσσεται το δημοψήφισμα; Ποιος είναι αρμόδιος για τη διατύπωση του ερωτήματος και σε πόσο χρονικό διάστημα από την ανακοίνωσή του διεξάγεται; Υπάρχει χρονικός περιορισμός;
Όπως προβλέπει το Σύνταγμα, το εθνικό δημοψήφισμα προκηρύσσεται με διάταγμα του Προέδρου της Δημοκρατίας, μετά από απόφαση της απόλυτης πλειοψηφίας των βουλευτών. Χρειάζεται δηλαδή απόφαση με 151 ψήφους, που λαμβάνεται μετά από πρόταση του Υπουργικού Συμβουλίου.
Το ερώτημα διατυπώνεται από την κυβέρνηση, εκ των προτέρων φυσικά. Όσον αφορά το χρονικό διάστημα διεξαγωγής του, αυτό θα ορίζεται στην απόφαση. Πάντως, δεν υπάρχει συγκεκριμένος χρονικός περιορισμός.
- Άρα, θα μπορούσαμε να πούμε, ότι είναι και πιο εύκολη η διεξαγωγή εθνικού δημοψηφίσματος; Αφού για τη διεξαγωγή "κοινωνικού" θα χρειαζόταν, σύμφωνα πάντα με το Σύνταγμα, αυξημένη πλειοψηφία, 180 βουλευτών.
Ακριβώς, και θα ήταν πολύ δύσκολο να τις εξασφαλίσει.
- Πότε το αποτέλεσμα ενός δημοψηφίσματος είναι δεσμευτικό; Με ποια πλειοψηφία και με ποια συμμετοχή;
Πάντα. Το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος είναι πάντα δεσμευτικό από το ίδιο το Σύνταγμα. Ο νόμος βέβαια, για να υπάρξει νομική δεσμευτικότητα, προβλέπει ότι πρέπει να υπάρχει ένα ελάχιστο ποσοστό συμμετοχής, το οποίο ορίζεται στο 40% επί των εγγεγραμμένων στους εκλογικούς καταλόγους, ποσοστό όχι και τόσο μικρό.
Γνώμη μου βέβαια, είναι ότι το ποσοστό αυτό δεν είναι απαραίτητο. Πάντως, από κει και πέρα, αφού πράγματι προσέλθουν στις κάλπες το 40% των εγγεγραμμένων, η απόφαση "ναι" ή "όχι" επί του ερωτήματος είναι πάντοτε δεσμευτική.
- Ο κ. Παπανδρέου είχε δείξει τη θετική του "προδιάθεση", αν θέλετε, για τη διεξαγωγή δημοψηφισμάτων, ήδη από την προεκλογική του εκστρατεία. Σας βρίσκει σύμφωνο η προσφυγή στο λαό πριν τη λήψη σημαντικών αποφάσεων;
Προσωπικά, πάντα συμφωνούσα. Είναι το καλύτερο που θα μπορούσε να γίνει. Με τη διεξαγωγή του δημοψηφίσματος έχουμε ταυτόχρονα και μεταβολή του πολιτεύματος. Και πάντα αυτές οι αλλαγές έγιναν, επειδή οι εξουσίες ήταν αναγκασμένες να τις κάνουν.
Πριν από 200 χρόνια, όταν δημιουργήθηκαν Κοινοβούλια, δε δημιουργήθηκαν από επιλογή των εξουσιών, αλλά επειδή οι πολίτες εξεγέρθηκαν και το διεκδίκησαν.
Στην πολιτική δεν μας ενδιαφέρει άλλωστε ο λόγος για τον οποίο γίνεται κάτι, αλλά το αποτέλεσμα. Και εν προκειμένω, το αποτέλεσμα είναι, ότι ο πρωθυπουργός αναγκάστηκε να προχωρήσει στο δημοψήφισμα. Διαφορετικά, θα είχε κάνει το ίδιο και με το Μνημόνιο και με το Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα.
- Θα λέγατε δηλαδή ή θα ήταν υπερβολικό, ότι η απόφαση διεξαγωγής του δημοψηφίσματος είναι "επίτευγμα" των αγανακτισμένων πολιτών; Είναι το αυτονόητο αποτέλεσμα της αντίδρασης των Ελλήνων;
Δε θα ήταν καθόλου υπερβολή. Θα έλεγα μάλιστα, ότι είναι ακριβώς αυτό.
Αν η σύμβαση αυτή είχε ευμενείς όρους και απλούς, η κυβέρνηση θα προχωρούσε στην υιοθέτησή της. Πρόκειται όμως για σύμβαση δυσχερή. Και ουδείς έχει το δικαίωμα να δεσμεύει την τύχη της χώρας, χωρίς τη σύμφωνη γνώμη του λαού της.
Το δημοψήφισμα αυτό είναι καθαρά αποτέλεσμα εξαναγκασμού της εξουσίας. Όπως ακριβώς ο Όθωνας αναγκάστηκε κάποτε να προχωρήσει σε Σύνταγμα και να φτιάξει Κοινοβούλιο, έτσι σήμερα και ο κ. Παπανδρέου, εξαναγκάζεται να προχωρήσει σε αυτήν τη λύση.
- Είναι δηλαδή η μόνη λύση για την κυβέρνηση; Δεν θα μπορούσε να προχωρήσει σε εκλογές;
Για τον κ. Παπανδρέου, πρώτον, φυσικά και είναι η μόνη λύση. Δεν θέλει τις εκλογές και αυτό είναι δεδομένο.
Δεύτερον, από την πλευρά των πολιτών, πριν από μόλις 2 χρόνια είχαμε εκλογές και μάλιστα με σύνθημα το "λεφτά υπάρχουν", το οποίο δεν ήταν σαφές. Ο κόσμος παραπλανήθηκε από τις προεκλογικές εξαγγελίες, πράγμα που μπορεί κάλλιστα να συμβεί και τώρα.
Αν γίνουν εκλογές και βγει άλλη κυβέρνηση από τη σημερινή, το πιο πιθανό είναι να έχουν πει άλλα πράγματα προεκλογικά και μετά να πουν, ότι δεσμεύονται από τις υπογραφές της προηγούμενης κυβέρνησης.
Οι εκλογές κρύβουν μία αοριστία, ενώ το δημοψήφισμα αφορά συγκεκριμένο ερώτημα.
Τρίτον, μερικοί λένε ή το ένα ή το άλλο, όμως με τα ίδια λεφτά μπορούν να γίνουν και τα δύο. Όσοι είναι υπέρ του ενός δεν πρέπει να αναιρούν το άλλο.
- Από χθες, ακούγεται ότι η αξιωματική αντιπολίτευση βαίνει προς καθολική παραίτηση. Νωρίτερα σήμερα, ο πρόεδρος της ΝΔ, Αντώνης Σαμαράς, μετά τη συνάντησή του με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, δήλωσε ότι το κόμμα του μπορεί να πιέσει και θα το κάνει, προκειμένου να μην προχωρήσει η κυβέρνηση σε δημοψήφισμα. Μπορεί να εκβιάσει με τον τρόπο αυτόν τη διεξαγωγή εκλογών;
Θεωρώ ότι δε θα το κάνει, αλλιώς εάν κάνει κάτι τέτοιο, θα έχει και τις πολιτικές συνέπειες. Για ποιον λόγο δεν το έκαναν μέχρι σήμερα, αφού θα μπορούσαν να το έχουν κάνει οποιαδήποτε στιγμή;
Τώρα, εάν το κάνουν για να ματαιώσουν το αποτέλεσμα, θα δείξουν περιφρόνηση προς το λαό. Με αυτόν τον τρόπο, η ΝΔ θα δείξει ότι είναι ένα κόμμα που δε σέβεται το λαό και οι ευθύνες της θα είναι ιστορικές. Μία τέτοια κίνηση δεν είναι σύμφωνη με τη λαϊκή κυριαρχία.
Το Σύνταγμα ορίζει, ότι βουλευτική έδρα που κενώθηκε στο τελευταίο έτος της περιόδου, δεν συμπληρώνεται με αναπληρωματική εκλογή, εφόσον οι κενές έδρες δεν είναι περισσότερες από το ένα πέμπτο του όλου αριθμού των βουλευτών.
Αν παραιτηθούν, θα πρέπει να αναπληρωθούν και να δεν υπάρχει κανείς, θα πρέπει να γίνει αναπληρωματική εκλογή. Οι εκλογές αυτές θα είναι βουλευτικές, αλλά μόνο για τις έδρες που θα κενωθούν.
- Όσον αφορά στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, τι περιθώρια κινήσεων έχει; Μπορεί να αναλάβει κάποια πρωτοβουλία;
Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δεν μπορεί να αναλάβει καμία πρωτοβουλία. Θα μπορούσε, μόνο εάν υπήρχε προφανής, καταφανής αντισυνταγματικότητα στο δημοψήφισμα.
Εκεί θα μπορούσε να ασκήσει ενός είδους βέτο, κάτι βέβαια, που ιστορικά δεν έχει συμβεί μέχρι σήμερα.
Και φυσικά, αυτό θα συνιστούσε ανάμειξη, θα σήμαινε πως εμπλέκεται στην πολιτική διαμάχη, αφού σίγουρα κάποιο κόμμα είναι υπέρ και κάποιο άλλο κατά του δημοψηφίσματος. Και αυτό δεν μπορεί να το κάνει.
πηγή http://news247.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου