Ο Λάμπρος Κατσώνης και η πρώτη ναυμαχία του Κάβο Ντόρου (1790)

Βρισκόμαστε κάπου στο 1790, έχουν ξεσπάσει τα Ορλωφικά στην Ελλάδα ενώ παράλληλα ο ρώσο τουρκικός πόλεμος έχει ουσιαστικά τερματιστεί , για μια ακόμα φορά οι υπόδουλοι Έλληνες ήταν σε ετοιμότητα με την ελπίδα ότι μια ξένη δύναμη θα φέρει τη πολυπόθητη ελευθερία. Ο Λαμπρός Κατσώνης ως αξιωματικός του ρωσικού στρατού αλλά και ως Έλληνας δίνει τον δικό του πόλεμο στα θαλάσσια μέρη της Ελλάδας και δη στα νησιά των Κυκλάδων, με το πλοίο του  «Αθηνά της Άρκτου» δίνει τις διαταγές για τις κινήσεις του στόλου του στις επιμέρους επιχειρήσεις.

Η ναυμαχία

Με αριθμό 9 μικρών πλοίων κατά την περιοχή της Κέας έρχεται σε σύγκρουση με τον τουρκικό στόλο, οι  εύστοχες βολές των Ελλήνων προκαλούν ζημιά στα πλοία και φθορά  στο πλήρωμα  των αντιπάλων οι οποίοι ήταν έτοιμοι να τραπούν σε φυγή.

Την επομένη έσπευσαν σε βοήθεια των τούρκων 12 πλοία από την Τύνιδα με 32 και 36 πυροβόλα αντίστοιχα όπου έδωσαν μια άλλη έκβαση στην μάχη, εν τούτοις οι Έλληνες έδωσαν έστω άνισα την δική του μάχη και προκάλεσαν φθορές στο αντίπαλο στόλο , ο Κατσώνης κατέφυγε στην νήσο Κέα όπου στην συνεχεία συγκέντρωσε πλοία για να συνέχιση τον αγώνα του.

Να αναφέρουμε επίσης ότι η συγκεκριμένη ναυμαχία έγινε ανατολικά του χωριού Ευαγγελισμός ενώ ο Λάμπρος Κατσώνης θεωρήθηκε ουσιαστικά από τους προϊσταμένους του νικητής και τον Ιουλίου του 1790 έγινε Συνταγματάρχη. 

Η ναυμαχία του Καφηρέα όπου έγινε στις 6 και 7 Απριλίου του 1790 υπήρξε από τις ηρωικότερες όπου συνέβησαν κατά τους μεταβυζαντινούς χρόνους μεταξύ Ελλήνων και τούρκων, ο Λαμπρός Κατσώνης υπήρξε από τους σημαντικότερους  και μαχητικότερους Έλληνες ναυμάχους όπου σύνδεσε το όνομα του με αυτό του ακρωτηρίου  και περάσματος του Κάβο Ντόρου.

πηγή: Μεγάλη Στρατιωτική και Ναυτική Εγκυκλοπαίδεια, Τ.4 ,εκδόσεις Μεγάλη Στρατιωτική και Ναυτική Εγκυκλοπαίδεια, 1929,σελ.104

Ο Λάμπρος Κατσώνης και η Άνδρος, Πάνου Στάμου,  Ομιλία στα εγκαίνια του Ναυτικού Ομίλου «ΑΔΡΙΑΣ»  Άνδρου, Μάϊος 2007