1821: Νικόλαος Κριεζώτης, η μορφή του Αγώνα στην Καρυστία

Νήσος Εύβοια, ο χώρος που παρόλο δόθηκαν σημαντικές μάχες σε επιμέρους περιοχές της δεν είχαν το αναμενόμενο αποτέλεσμα καθώς οι συγκυρίες όπως επίσης και η έκβαση διαφόρων γεγονότων ήταν οι αιτίες αυτό το νησί να δοθεί στους Έλληνες μέσα από διπλωματικές διαπραγματεύσεις.

Ενας από τους ήρωες που διακρίθηκε στο νησί και ιδιαίτερα στην επαρχία της Καρυστίας ήταν ο Νικόλαος Κριεζιώτης, μια εξέχουσα προσωπικότητα από τα Βίρα Καρυστίας, πλησίον του χωριού Κριεζά.

Γεγονότα

Κατά το 1823 εκστράτευσε κατά το κάστρο της Καρύστου. Οι στρατιώτες του αναπτύσσονται στις γύρω περιοχές και ο ίδιους σταθμεύει δυτικά της Καρύστου, στο χωριό «Χαρτζάνιο» μια τοποθεσία κοντά στα σημερινά Αλαμανέϊκα όπου και σώζεται και ο ομώνυμος πύργος.

Η πολιορκία στέφεται με επιτυχία, παραλληλα οι τροφές και τα πολεμοφόδια των τούρκων ολοένα και λιγοστεύουν. Η απρόσμενη εμφάνιση του τούρκικου στόλου στην περιοχή και η συνάντηση του πασά της Καρύστου, ο οποίος με βάρκα κατέφθασε στον στόλο κάπου ανατολικά της περιοχής, είχε ως αποτέλεσμα την αποβίβαση 10.000  γενιτσάρων καθώς και την προμήθεια σε τροφές και πολεμοφόδια, δίνοντας μια ανάσα τους πολιορκούμενους.

Ο τραυματισμός ενός Κυμαίου αγωνιστή με το όνομα Νικόλαος και η διάδοση μετέπειτα ότι ο καπετάνιος τους Νικόλαος Κριεζιώτης τραυματίστηκε, είχε ως αποτέλεσμα να επικρατήσει σύγχυση στο ελληνικό στρατόπεδο. Μάταια ο Κριεζιώτης με το άλογο του έτρεχε και φώναζε ότι δεν έχει χτυπηθεί, μένοντας στο τέλος μόνος με 500 περίπου στρατιώτες  αποχωρώντας  και αυτός  από την περιοχή.

Η πολιορκία της Καρύστου έμεινε ουσιαστικά ανεπιτυχής και η απελευθέρωση της πόλης θα δίνε μια άλλη νότα και τροπή στα γεγονότα της επανάστασης.

Η αποτίμηση του όλου αυτού εγχειρήματος και της αρνητικής εξέλιξης του, αποτυπώνεται στο παρακάτω απόσπασμα : «αν πέντε ημέρας δεν έφθανεν ο τουρκικός στόλος˙ συνετέλει δε είς τούτο θαλασσία δύναμις ελληνική, η Κάρυστος ήθελεν είσθαι χώρα Κριεζωτική και δεν θα ηναγκάζοντο κατόπιν οι Έλληνες να εξαγοράσωσιν την Εύβοιαν»

Πηγή Νικόλ. Κριεζιώτης :Διατριβή αναγνωσθείσα εν τω Φιλολ. Συλλόγω Βύρωνι εν δυσί συνεδριάσεσι τω 1873 /Υπό Αθανασίου Χρυσολόγη.Εν Αθήναις :Εκ του τυπογραφείου των αδελφών Βαρβαρήγου,1877. σελ:18

Στην θάλασσα έχουμε τους αγώνες του Γεώργιου Σαχτούρη ο οποίος επικεφαλής του ελληνικού στόλου θα ναυμαχήσει στον Καφηρέα (Κάβο Ντόρο) στις 20 Μαΐου του 1825 τον πολυάριθμο τουρκικό στόλο, γράφοντας μια ακόμη λαμπρή ιστορία.