Ανεμογεννήτριες: ανάπτυξη ή τροχοπέδη για τις περιοχές η εγκατάσταση τους;

Οι δυνατοί άνεμοι είναι ένα από τα χαρακτηριστικά που προσδιορίζουν τις Αιγαιοπελαγίτικες νησιωτικές ή παράκτιες περιοχές της χώρας μας, καθιστώντας τις αυτομάτως και σε ένα χώρο κατάλληλο για την εγκατάσταση Α.Π.Ε και συγκεκριμένα αυτών των ανεμογεννητριών. Τουρμπίνες διαφόρων προδιαγραφών και τύπων, τα τελευταία χρόνια τείνουν να κατακλύσουν περιοχές και σε κάποιες περιπτώσεις να ξεπεράσουν και τον μόνιμο πληθυσμό των κάτοικων τους.

Επενδύσεις ή οι επιδοτήσεις αυτές των Α.Π.Ε αποτελούν ένα ευρύ φάσμα εργασιών στις κατά τόπου περιοχές εγκατάστασης τους, που άλλοτε έγιναν δεκτές (;) και άλλοτε όχι, διχάζοντας ή και ενώνοντας τις μικρές και μεγάλες κοινωνίες τους, συγχρόνως πληθώρα άρθρων, ανακοινώσεων και επιχειρημάτων κατακλύζουν και διακινούνται στα social media του διαδικτύου.

Παράλληλα σε κάποιες περιοχές εγκατάστασης τους θα υπάρξει δημιουργία συλλόγων που είχαν ως άξονα τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και οι δράσεις τους θα αφορούσε την αποτροπή ή τον περιορισμό των α/γ στα μέρη τους ή άλλοι που κινούνταν κυρίως γύρω από τα ανταποδοτικά οφέλη και τα κέρδη που θα απέρρεαν από αυτές (όπως εκμισθώσεις εκτάσεων).

Ασχέτως όλων αυτών οι ανεμογεννήτριες θα χαρακτηρίζονταν μια νέα βιομηχανική δομή καθώς η παρουσία τους είναι μόλις μερικές δεκαετίες και που δραστηριοποιούνται κυρίως σε νησιωτικές περιοχές αλλά και κορυφογραμμές φημισμένες και μη.

Είναι κάτι άσχημο η αιολική ενέργεια; Οι ανεμογεννήτριες είναι επιζήμιες; Οι Α.Π.Ε δηλ. καταστρέφουν το περιβάλλον;

Η απάντηση σε όλα αυτά βρίσκεται μέσα από τα παραδείγματα της απλής καθημερινότητας, όπως αυτές αποτυπώνονται μέσα από την εικόνα του κάθε νοικοκυριού, αν λάβουμε υπόψη τις ανάγκες του σε ρεύμα και θέρμανση καθώς και ότι ο κάθε τόπος είναι και αποτελεί ένα μεγάλο σπίτι.

Με βάση την παραπάνω θεώρηση  ότι η κάθε περιοχή και οι επιμέρους τοποθεσίες της, λογίζονται ως ένα είδος οικίας με τα δωματιά της, μπορούμε να παραληρήσουμε για παράδειγμα το όρος τάδε ένα καθιστικό, η κορυφή αυτή ένα σαλόνι, το χωριό δεινά το μπαλκόνι ή η αυλή και κάποια άλλη τοποθεσία μια απλή αποθήκη.

Στην παραπάνω θεώρηση τίθεται το απλό ερώτημα, που τοποθετούμε το λεβητοστάσιο; Φυσικά στην αποθήκη ή στον ακάλυπτο χώρο ή στο μπαλκόνι (σε χώρο μη ορατό)ή κάτω από την σκάλα, ουδέποτε όμως στο σαλόνι ή στην κουζίνα.

Κατά συνέπεια με την παραπάνω λογική πρέπει να εστιάζουν στο σχεδιασμό, όσον αφορά τις ενεργειακές και εργοστασιακές εγκαταστάσεις σε κάθε τόπο και που είναι που κρίνονται αναγκαίες ή ωφέλιμες (αν είναι) και η τοποθέτηση τους να γίνεται με τα παραπάνω κριτήρια. Η κάθε περιοχή είναι και ένα μεγάλο σπίτι για τον κάθε κάτοικο της ή όποιον κατάγεται από αυτήν, κανείς λοιπών δεν θα ήθελε και ούτε έχει θέση το «λεβητοστάσιο» σε κανένα από τα δωμάτια, όπως αυτό της κουζίνας και του καθιστικού.

Οι ανεμογεννήτριες είναι επιζήμιες;

Αναλόγως της χρήσης και της θέσεως στην οποία βρίσκονται.

Πόσο διαφορετικά θα ήταν αν σε κάθε περιοχή

υπήρχαν ανεμογεννήτριες

σε μικρή κλίμακα. Αν για παράδειγμα σε μια κορυφή

του Κάβο Ντόρου,  όπως η Κερασιά ή η Μηλιά, 

υπήρχαν 2-3  μονάδες των οποίων η παρουσία

θα εναρμονίζονταν με το περιβάλλον και το

τοπίο και ταυτοχρόνως απέναντι διακρίνονταν η Άνδρος.

Αν για παράδειγμα υπάρχει ένας αριθμός 4-7 ανεμογεννητριών, σε μια κορυφή αθέατη και χωρίς να χρησιμοποιείται ή να εμποδίζεται κάποια άλλη μορφή δραστηριότητας, όπως η κτηνοτροφία, η μελισσοκομία, ο πεζοπορικός τουρισμός, το κυνήγι κτλ. ή και ακόμα η ίδια εγκατάσταση των α/γ στο συγκεκριμένο σημείο είναι αμελητέα, τότε είναι κάτι που δεν επιφέρει σοβαρές επιπτώσεις. Το πρόβλημα των ανεμογεννητριών είναι όταν διογκώνεται ο αριθμός τους και εγκαθίστανται σε σημεία που ουσιαστικά δεν χρειάζονται.

Στο παραπάνω να προσθέσουμε και μια άλλη παράμετρο, σύμφωνα με την οποία αν τοποθετούνταν σε μια γεωγραφική έκταση των 77 τ. χλμ. 100 κομμάτια ανεμογεννητριών , διάσπαρτες σε κάθε κορυφή και σε συνδυασμό με τα συνοδά έργα (όπως δρόμοι, υποσταθμοί κτλ.) τότε είναι μια μορφή ενέργειας που δεν μολύνει αλλα σίγουρα καταστρέφει το περιβάλλον.

Τα ανταποδοτικά οφέλη προς τις κοινότητες;

Με νόμο που αφορά τους Ό.Τ.Α στους οποίους εγκαθίστανται οι όποιες μορφές Α.Π.Ε  αποδίδεται προς αυτούς ετησίως ένα ποσοστό της τάξης του 3%, πόσο επί των εισπράξεων των εταιριών από την πώληση ρεύματος, αποτελώντας ένα αντισταθμιστικό τέλος προς τις κοινότητες και τους Δήμους που βρίσκονται.

Τα ποσά αυτά ποικίλουν και κυμαίνονται όχι μόνο ανάλογα με τον αριθμό των ανεμογεννητριών σε κάθε περιοχή Ο.Τ.Α αλλά αφορά και την ισχύ ανά μονάδα ή και συνολικά του κάθε αιολικού πάρκου, αρά τα ανταποδοτικά σε κάποιες περιπτώσεις μεταφράζονται σε χιλιάδες ή και ίσως ξεπερνούν και το εκατομμύριο ευρώ.

Δηλ. αυτό δεν προσμετράτε στα θετικά; Δεν είναι μια καλή ευκαιρία για Τοπικές Κοινότητες και Δήμους να έχουν μια πηγή χρηματοδότησης;

Η περιοχή «στρουγκίτσα»  καθώς και ολόκληρος ο χώρος δυτικά του χωριού Αντιά, αποτελούσε τον καταλληλότερο χώρο εγκατάστασης ανεμογεννητριών στο Κάβο Ντόρο. Από το 2000 έχουν εγκατασταθεί 60 μονάδες, αποτελώντας ένα αιολικό πάρκο περίπου 24 MW, από εταιρία που δραστηριοποιείται στον χώρο των Α.Π.Ε.

(Η φωτογραφία είναι πριν το 2009)

Ας υποθέσουμε ότι σε μια περιοχή με μια έκταση 130 τ. χλμ, η οποία περιλαμβάνει δάση, κορυφογραμμές, ακτές κολύμβησης, φαράγγια, τοπία ξεχωριστά αλλά και κάποια σημεία χωρίς κάποια ιδιαίτερη αισθητική αξία. Υποθετικά στο τελευταίο αυτό χώρο εγκαθίστανται περίπου 40 ανεμογεννήτριες, συγκροτώντας ένα πάρκο με σημαντική ισχύ, τα χρήματα που θα λάμβανε θα ήταν για παράδειγμα 1.000.000 ευρώ, ποσά που θα αποσκοπούσαν για έργα δόμησης, ανάπλασης κτλ. Δηλ. πέρα από άλλες πηγές χρημάτων, ΕΣΠΑ, Φιλοδήμος, επιδοτήσεις αγροτών κτλ. η συγκεκριμένη αυτή περιοχή για κάποια χρόνια θα έχει μια ακόμη πηγή χρηματοδότησης που σε πλάνο τριετίας, φτάνει τα 3.000.000 ευρώ και η αρμόδια αρχή ή φορέας που θα τα διαχειριστεί θα μπορεί να δημιουργήσει νέες δομές, όπως οδικά δίκτυα, περιπατητικά μονοπάτια, ξενώνες σε ακτές, ενοικιαζόμενα δωμάτια ή μοτέλ σε βουνά, αυτοκινητόδρομους και βελτιώσεις αγροτικών δρόμων, δημιουργία δασικού χωριού κτλ.

Με απλά λόγια η εγκατάσταση αυτή των ανεμογεννητριών σε μια συγκεκριμένη τοποθεσία, αυτομάτως καθιστά και την υπόλοιπη περιοχή σε μια πηγή όχι μόνο αύξησης του εισοδήματος των κάτοικων της αλλα την οδηγεί και σε μια ποιοτική αναβάθμιση της ζωής όσων κατοικούν ή επισκέπτονται αυτήν.

Δεύτερη εκδοχή, στην ίδια αυτή περιοχή οι ανεμογεννήτριες εγκαθίστανται καθόλη την έκταση της ή σε μεγάλο βαθμό και τα ανταποδοτικά οφέλη από 3% γίνονται 5% δηλ. για παράδειγμα 5.000.000 ευρώ, θα υπάρξει βελτίωση;

Η απάντηση είναι όχι, πρώτον γιατί το περιβάλλον από μόνο του αποτελεί ένα θησαυρό, δεύτερον δεν θα υπάρχει χώρος για την δημιουργία έργων υποδομών ή ανάπλασης, ούτε και εκτάσεις για την κτηνοτροφία ή καλλιεργειών και τρίτων οι επισκέψεις προς αυτήν την περιοχή θα μειωθούν εξαιτίας της αισθητικής υποβάθμισης, από την οπτική και ηχητική όχληση των ανεμογεννητριών, τέταρτον τα χρήματα από τα ανταποδοτικά είναι προσωρινά, η ζημιά όμως θα είναι μόνιμη αν δεν ληφθούν τα αναγκαία μέτρα αποκατάστασης.

Τέλος να τονίσουμε ότι τα χρήματα από μόνα τους δεν μπορούν ούτε να δημιουργήσουν ούτε και να εξισορροπήσουν αυτό που λέγεται ποιότητα ζωής, συνεπώς όσα ποσά και να δοθούν στην οποία περιοχή που θα είναι γεμάτη από ανεμογεννήτριες θα είναι φτωχή, άσχετα αν τα ταμεία της θα είναι γεμάτα, χωρίς να έχει να προσφέρει τίποτα στους κατοίκους της οι οποίοι  θα ζουν σε ένα τέτοιο περιβάλλον.

Συμπερασματικά είναι προτιμότερο για μια περιοχή να υπάρξουν 40 ανεμογεννήτριες και να λαμβάνει 1.000.000 ευρώ, παρά 100 και πλέων και να εισπράττει 5.000.000 ευρώ, γιατί ουσιαστικά το κάθε τοπίο από μόνο του είναι ένας θησαυρός ανεκτίμητος και η αξία του έχει πάντα διαχρονική αξία, ανεξάρτητα νομίσματος, υποτίμησης ή χρεοκοπίας.

Θεωρούνται επενδύσεις πολλών εκατομμυρίων, θα μπορούσαν να ακυρωθούν;

Το θέμα είναι αν ωφελούν πραγματικά την χώρα μας και συμβάλουν στην ανάπτυξη της ίδιας καθώς και στην περιοχή όπου εγκαθίστανται.

Δηλ. αν ένας τόπος που παράγει προϊόντα από την γεωργία, κτηνοτροφία και έχει εισόδημα από τις όποιες μορφές τουρισμού, τότε αυτομάτως παρέχει οφέλη στους κατοίκους της περιοχής αυτής και κατ’ επέκταση και στην χώρα μας.

Δεύτερον, τα γεγονότα τις τελευταίες δεκαετίες, έχουν δείξει ότι έχουν ακυρωθεί επενδύσεις δισεκατομμυρίων και με πολλά οφέλη.

Ο αγωγός Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολη, ο οποίος είχε δρομολογηθεί από το 2001, βρίσκονταν σε στάδιο ανάπτυξης από το 2004 και έπειτα,  θεωρούνταν μια επένδυση ύψους 1 δις, ευρώ και από την πραγμάτωση αυτού του έργου θα διέρχονταν ετησίως 35 εκατ. τόνοι ρώσικου πετρελαίου.

Η συγκεκριμένη επένδυση αποτελούσε συνεργασία της Ελλάδας με την Ρωσία, μιας χώρας υπερδύναμη (και όχι περιφερειακή όπως παρουσιάζεται από τα ΜΜΕ), μόνιμο μέλος του συμβουλίου ασφαλείας και η οποία θα καθιστούσε την χώρας μας, ένα ενεργειακό και στρατηγικό πρωταγωνιστή στην περιοχή της Βαλκανικής και η οποία ακυρώθηκε για δήθεν περιβαλλοντολογικούς λόγους.

Οπότε από την προσχεδιαζόμενη εγκατάσταση 100 ανεμογεννητριών σε μια περιοχή, η ακύρωση τους ή μη εγκατάσταση 50-70 α/γ δεν είναι κάτι ανέφικτο και φυσικά ούτε επιζήμιο.

Αποτίμηση

Η νέα αυτή μορφή βιομηχανίας έχει την ιδιαιτερότητα να μην επιβαρύνει το περιβάλλον με ρύπους ή καυσαέρια, αλλά συγκροτείται από εγκαταστάσεις ανεμοκινητήρων που καταλαμβάνουν κάποια τετραγωνικά μέτρα ή χιλιόμετρα και που αφορά στην τοποθέτηση αυτών των  χαλύβδινων τουρμπίνων και που η παρουσία τους χρειάζεται περισσότερο χώρο, με συνέπεια να καταστρέφονται ή να μην μπορούν οι περιοχές αυτές να αξιοποιηθούν για άλλες δραστηριότητες. 

Η σωστή αντιμετώπιση και θεώρηση όλου αυτού του εγχειρήματος θα μπορέσει να δώσει μια άλλη πραγματικότητα, ειδικά για απομονωμένες και απαξιωμένες περιοχές και να καταστεί από τροχοπέδη σε μια αιτία ανάπτυξης όχι μόνο οικονομικής αλλά και μιας αναβάθμισης και ποιότητα ζωής.