Ο ΛΑΜΠΡΟΣ ΚΑΤΣΩΝΗΣ στην ιστορία της Ελλάδας και Ρωσίας
Ένα βιβλίο σημαντικό για την ελληνική ιστοριογραφία, που συμπληρώνει σημαντικά κενά της και διασκεδάζει απόψεις και εκτιμήσεις σύγχρονων ιστορικών, που βασίσθηκαν σε ελλιπή μέχρι σήμερα στοιχεία ή μονομερείς πληροφορίες από Αρχεία κυρίως διπλωματικών, δηλαδή τρίτων, πηγών.
Το βιβλίο του Γιούρι Πριάχιν, καθηγητή ιστορίας στη Ναυτική Ακαδημία της Αγίας Πετρούπολης, με τίτλο «Ο ΛΑΜΠΡΟΣ ΚΑΤΣΩΝΗΣ στην ιστορία της Ελλάδας και Ρωσίας»,
εκδόθηκε πρώτα στη Ρωσία, τον Οκτώβριο του 2004, και παρουσιάσθηκε στο συνέδριο της Λιβαδειάς τον Νοέμβριο του 2004.Την ελληνική έκδοση (2005) επιμελήθηκε ο Πάνος Στάμου, που συμμετέχει και με σχετικό συμπλήρωμα από 4 εργασίες του.
στηρίζεται σε έγγραφα των Ρωσικών Κρατικών Ιστορικών Αρχείων (ΡΚΙΑ), τα οποία είναι πλέον προσβάσιμα στους ερευνητές. Στα ΡΚΙΑ βρέθηκαν πολλές νέες πληροφορίες και είναι σημαντικό το γεγονός ότι στο βιβλίο περιέχονται ιστορικά στοιχεία που για πρώτη φορά δημοσιεύονται στη δυτική επιστημονική κοινότητα.
Το βιβλίο «Ο ΛΑΜΠΡΟΣ ΚΑΤΣΩΝΗΣ στην ιστορία Ελλάδας και Ρωσίας» του Γιούρι Πριάχιν με το Συμπλήρωμα του Π. Στάμου ασφαλώς παρέχουν πολλά νέα στοιχεία για τις δραστηριότητες, την οικογένεια και τον χαρακτήρα του ασυμβίβαστου οραματιστή, του μεγάλου θαλασσομάχου. Εκτός από τα καθαρά στρατιωτικά στοιχεία, πληροφορούμεθα επίσης για τις σημαντικές δραστηριότητες, όπως τις αγρότο-καλλιέργειες και τη βιομηχανική του δράση, με παραγωγή και εμπόριο βότκας δικής του παραγωγής από τα σταφύλια που καλλιεργεί ο ίδιος.
Οι βασικότερες νέες ιστορικές πληροφορίες μπορούν περιληπτικά να αναφερθούν όπως πιο κάτω:
1) Μαθαίνουμε για την ύπαρξη αδελφού του Λάμπρου (αγνοείται το μικρό του όνομα), που πέθανε στα Ορλωφικά.
2)Έχει προσελκύσει συμπατριώτες του στον αγώνα. Κατά το δεύτερο Ρωσο-Τουρκικό πόλεμο (1787-1791) έχει 5 αξιωματικούς στα πληρώματα του από τη Λιβαδειά. Δεν υπάρχουν ακόμα στοιχεία για κατώτερα μέλη, ναύτες.
3)Γνωρίζουμε πλέον λεπτομέρειες για την αποστολή που του ανέθεσαν να φέρει εις πέρας ως αξιωματικός (Ταγματάρχης) του Τσαρικού στρατού. Δηλαδή, τη δημιουργία Στόλου στη Μεσόγειο, που θα πολεμήσει τον Οθωμανικό, επειδή δεν μπορεί να αποσταλεί Τακτική Ναυτική Μοίρα της Βαλτικής, λόγω του πολέμου με τους Σουηδούς.
4)Διευκρινίζεται ο τρόπος χρηματοδοτήσεως της πιο πάνω αποστολής από το Ρωσικό Κρατικό ταμείο, Ρώσους αξιωματικούς, ομογενείς της Τεργέστης και ανεξάρτητους επιχειρηματίες, πλοιοκτήτες και μη.
5) Γνωρίζουμε λεπτομέρειες για τις Ναυτικές Επιχειρήσεις που έφερε σε πέρας, τις σχετικές Διαταγές που είχε, ονόματα και σύνθεση και την τακτική των πλοίων του Στόλου στον οποίο, στο τέλος είναι ο Διοικητής του, του Ρωσικού Στόλου της Μεσογείου, πριν από τη συνθήκη του Ιασίου (Ιανουάριος 1792).
6) Μαθαίνουμε για τις μυστικές εντολές που είχε σε ορισμένες περιπτώσεις, για τις οποίες δημιουργήθηκαν παρεξηγήσεις της συμπεριφοράς του, ακόμα και από ανωτέρους του, που δεν γνώριζαν αυτές τις εντολές (π.χ. δεν πήγε στο λειοδικείο των Συρακουσών, δεν ενώθηκε με το Στολίσκο του Γουλιέλμου Λορέτζο, προετοίμασε αποστολή για να επιτεθεί κατά των Τουρκο-Γαλλικών Δυνάμεων -1798).
7) Διαπραγματεύθηκε συμφωνία (σώθηκαν και δημοσιεύονται στο βιβλίο οι βασικοί όροι) με τους Μανιάτες προκειμένου να χρησιμοποιήσει το Πόρτο Κάγιο ως μόνιμη Ναυτική Βάση του Στόλου της Μεσογείου.
8)Όταν επιστρέφει στην Κριμαία, στο Στόλο της Μαύρης Θάλασσας (1795), πραγματοποιεί μελέτες Βλητικής και Αντοχής των Κωπήλατων σκαφών για να βελτιωθούν τα χαρακτηριστικά της ναυπηγικής τους αντοχής.
9)Έχουμε το ιστορικό της κρίσεώς του από την Ειδική Επιτροπή, την απόφαση που δικαιώνει τις απαιτήσεις του, επομένως την πλήρη δικαίωση των ενεργειών του, για τις οποίες κατηγορήθηκε από τις αντίπαλες Δυνάμεις. Η απόφαση, επικυρωμένη από την Αυτοκράτειρα, αποτελεί την πλήρη δικαίωση του από την Ανώτατη Αρχή της Ρωσίας.
10)Έχουμε στοιχεία για τα δώρα και άλλες διακρίσεις – γράφτηκε στο Libro d’Oro ως Ευγενής - (μεταξύ των άλλων χρυσά νομίσματα, κτήματα, μισθούς 8 ετών, εξοχική κατοικία της Αικατερίνης στην Κριμαία κ.ά.), που δέχτηκε κατά καιρούς από την ίδια την Αυτοκράτειρα ως αμοιβή των εξαιρετικών υπηρεσιών, και αυτό πέρα από την υπηρεσιακή επιβράβευση των προαγωγών στους διάφορους βαθμούς.
11)Γνωρίζουμε τώρα τα ακριβή ποσά που του επεδίκασε η Ειδική Επιτροπή, ως τελικό ποσό των απαιτήσεων του, σύμφωνα με τα ισχύοντα την εποχή εκείνη (π.χ. ‘Κανονισμός Κουρσάρων’ της Αικατερίνης ΙΙ), 576.674 ρούβλια, από τα οποία όμως αφαιρέθηκαν τα χρέη του που αναγνωρίσθηκαν προς τρίτους (159.100 ρούβλια).
12)Γνωρίζουμε την αιτία που δεν προβιβάσθηκε στον επόμενο βαθμό του Στρατηγού (έμεινε 14 χρόνια στο βαθμό του Συνταγματάρχη-Πλοιάρχου Α’ Τάξεως Ναυτικού Πυροβολικού). Ο πρώην προστάτης του Υποναύαρχος Ν. Μορντβίνοβ, που ήταν από τους χρηματοδότες της αποστολής του στη Μεσόγειο, όταν ο Κατσώνης δικαιώθηκε, θέλησε να λάβει όλο το ποσόν που πήρε ο Κατσώνης. Ο Κατσώνης του πρόσφερε μόνον το ποσόν που του δάνεισε με τους τόκους που θα έβαζε ο ίδιος ο Μορντβίνοβ. Ο τελευταίος δεν δέχθηκε και όταν είναι πλέον Υπουργός Ναυτικών ‘εκδικείται’ τον Κατσώνη με δυσμενείς μεταθέσεις και μη απονομή του επομένου βαθμού.
13)Μαθαίνουμε την διαδικασία επιστροφής του στην Ρωσία μετά την αποτυχία της ‘Επανάστασης’ του ως ‘Ελευθερωτού της Μάνης’ – όπως γράφει στο μανιφέστο του, την Φανέρωση. Όπως ο ίδιος γράφει σε αναφορά του «αυτό που κυκλοφόρησε στη Ρωσία δεν ήταν αληθινό…», επομένως πρέπει να κυκλοφόρησαν διάφορες εκδοχές της Φανέρωσης σε διάφορες γλώσσες.
14)Έχουμε το μεγαλύτερο μέρος του γενεαλογικού δένδρου του Λ. Κατσώνη. Επίσης έχουμε τα πραγματικά του χαρακτηριστικά – και της συζύγου του Μαρουδιάς ή Αγγελίνας κατά τους Ρώσους- που φιλοτεχνήθηκαν το 1798.
15)Το σημαντικότερο ίσως νέο στοιχείο είναι η ημερομηνία θανάτου του. Δεν πέθανε το 1804, όπως μέχρι τώρα όλοι οι ιστορικοί έγραψαν, αλλά μάλλον το 1805! Είναι όμως πιθανό και αρχές του 1806. Δεν έχουν ακόμα διευκρινισθεί οι συνθήκες θανάτου (δολοφονίας) του, ισχυρές ενδείξεις όμως υπάρχουν ότι επήλθε το 1805.
Το βασικότερο θέμα όμως είναι, ότι τα ΡΚΙΑ στο βιβλίο αυτό αποκαλύπτουν την πραγματική ιστορική φυσιογνωμία του Λάμπρου Κατσώνη. Όπως χαρακτηριστικά είπε ο ιστορικός Σαράντος Καργάκος, κατά την παρουσίαση του βιβλίου στο Πολεμικό Μουσείο το Δεκέμβρη 2005, το βιβλίο τεκμηριώνει την παρουσία του Κατσώνη στο ιστορικό στερέωμα της Ελλάδας, γεγονός που εξαλείφει τις αμφιβολίες που μπορούσε να έχει κανείς για το αν ο Κατσώνης υπήρξε στην ιστορία μας ως θρύλος ή ως μία πραγματική ιστορική φυσιογνωμία. Τα νέα ιστορικά στοιχεία του Κατσώνη διασκεδάζουν επίσης, τεκμηριωμένα πλέον, απόψεις που θέλουν τον Κατσώνη ληστή και πειρατή και αποδεικνύουν ότι:
Ο Πλοίαρχος Α’ Τάξεως Ναυτικού Πυροβολικού και Ιππότης του πολεμικού παρασήμου του Αγίου Γεωργίου 4ης Τάξεως υπήρξε επισήμως ένας Αξιωματικός του Ρωσικού-Τσαρικού στρατού για 35 χρόνια, που προσέφερε την αφοσίωση του στην Αικατερίνη Β’ και τους διαδόχους της, αλλά και ότι όταν οι συνθήκες του έδωσαν την ευκαιρία πολέμησε «…για να έχει το Γένος του…έναν μικρόν τόπον ελεύθερον…»
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου