Ο πρόεδρος που δεν υπέγραψε μνημόνιο αλλά δημοψήφισμα

«Ποια είναι η μεγαλύτερη συνεισφορά της Ευρώπης στον πολιτισμό; Δεν είναι η οικονομία των αγορών. Είναι η δημοκρατία, η μεγαλύτερη συνεισφορά της Ευρώπης στον κόσμο. Υπάρχουν χώρες σήμερα που έχουν πολύ δυνατές οικονομίες, αλλά πολύ λίγη δημοκρατία»

 

Είναι τα λόγια όχι ενός διανοούμενου, κανενός συγγραφέα, ούτε ενός λατινοαμερικανού ηγέτη που με το γνωστό ταμπεραμέντο να εξαπολύει τις βολές ενάντια στον ιμπεριαλισμό και της Η.Π.Α, αλλά ενός πολίτικου και μάλιστα αρχηγού ενός ευρωπαϊκού κράτους όπου η δημοκρατία και η κοινωνική του πρόνοια  την καθιστά πρότυπο σε πολλά σημεία ακόμα και για τις πιο σύγχρονες χώρες.

Πρόκειται για τον πρόεδρο της Ισλανδίας Όλαφουρ Ράγκναρ Γκρίμσον, ο οποίος στη δίνη του οικονομικού κυκλώνα –εξαιτίας των τραπεζών εκεί-η κυβέρνηση θέλοντας να πάρει σκληρά μετρά στο να πληρώσουν οι απλοί πολίτες τη ζημία που δεν ευθύνονταν, ο ίδιος δεν υπέγραψε το σχετικό νόμο αλλά έδειξε το δρόμο της κάλπης, οδηγώντας το λαό να αποφασίσει ο ίδιος μέσα από τη δημοκρατική διαδικασία του δημοψηφίσματος.

Η Ισλανδία η υπερβόρεια χώρα του ατλαντικού όπου έμελλε να γίνει παγκοσμίως γνωστή κατά το 2008 καθότι ήταν η πρώτη όπου δέχτηκε το πλήγμα της οικονομικής κρίσης που ξέσπασε τότε. Οι διαμαρτυρίες ήταν έντονες αν λάβουμε υπόψη ότι είναι μια φιλήσυχη χώρα ενώ αξίζει να σημειωθεί ότι η αστυνομία αναγκάστηκε να κάνει χρήση δακρυγόνων (κάτι που συνέβη το 1949 στις διαμαρτυρίες κατά του Ν.Α.Τ.Ο).

Ισλανδία, οικονομική κρίση, αντιμετώπιση.

Το 2008-2011 ισλανδική οικονομική κρίση ήταν μια μεγάλη οικονομική και πολιτική εκδήλωση στην Ισλανδία , που αφορούσε την κατάρρευση των τριών μεγάλων ιδιόκτητων της χώρας εμπορικές τράπεζες , μετά από τις δυσκολίες τους στην αναχρηματοδότηση του βραχυπρόθεσμου χρέους και ένα τρέξιμο για τις καταθέσεις στην Ολλανδία και το Ηνωμένο Βασίλειο. Σε σχέση με το μέγεθος της οικονομίας της Ισλανδίας  η κατάρρευση των τραπεζών της είναι η μεγαλύτερη που αντιμετώπισε οποιαδήποτε χώρα στην ιστορία της οικονομίας.

Οι διαδηλώσεις ήταν πρωτοφανής ,αν λάβουμε  υπόψη , ότι πρόκειται για μια φιλήσυχη χώρα ενώ ανάγκασαν την αστυνομία να προβεί σε χρήση δακρυγόνων. Εν τούτοις εν μέσω της λαϊκής δυσαρέσκειας είχε ως αποτέλεσμα την παραίτηση της κυβέρνησης και την ανάδειξη ενός συνασπισμού κεντροαριστεράς και πράσινης αριστεράς, η οποία με τη σειρά της ξεκίνησε τις διαπραγματεύσεις με την Βρετάνια και Ολλανδία για την αποπληρωμή των πολιτών τους (μικροί κατάθετες των δυο χώρων είχαν επενδύσει σε αντίστοιχες Ισλανδικές τράπεζες).

Το σχέδιο νόμου κατατέθηκε στο κοινοβούλιο όπου ψηφίστηκε ενώ παρουσιάστηκε και στον πρόεδρο της χώρας ώστε να γίνει η σχετική επικύρωση. Να σημειωθεί ότι ο ίδιος ζήτησε χρόνο ώστε να προβεί σε αυτή τη κίνηση (συμφώνα με το εκεί σύνταγμα δίνεται περιθώριο 14 ημερών) ενώ παράλληλα η πίεση από το λαό και η συνάντηση του με το κίνημα « Indefence », το οποίο αντιτίθεται στο νομοσχέδιο ήταν όσα συνέβησαν πριν τη σχετική επικύρωση. Κατά τη συνεδρίαση  του Indefence παρουσίασε μια αναφορά που έφερε  56.089 υπογραφές (σχεδόν το 25% του ισλανδικού εκλογικού σώματος) προτρέποντας τον πρόεδρο Γκρίμσον να μην υπογράψει το νομοσχέδιο ενώ σύντομα  ο αριθμός των υπογραφόντων είχε ανέλθει σε 62.000. 

Ο πρόεδρος αφουγκρασμένος την λαϊκή βούληση επέλεξε να γίνει διενέργεια δημοψηφίσματος για το σχετικό διάταγμα ενώ δεν έλειψαν οι διεθνείς αντιδράσεις και πιέσεις .Χαρακτηριστικά ανέφεραν ότι θα μετατραπεί η Ισλανδία σε «Κούβα  του βορρά» .

Το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος (Μάρτιο 2010) ήταν συντριπτικό 97% ο λαός είπε «όχι», αποτέλεσμα ήταν να γίνουν νέες διαπραγματεύσεις και να παρουσιαστεί ένα νέο σχέδιο νόμου με ευνοϊκότερους όρους, φυσικά και πάλι χρειάστηκε η επικύρωση από τον πρόεδρο Γκρίμσον ο οποίος για άλλη μια φορά έδειξε το δρόμο προς τις κάλπες , ο λαός αποφάσισε για άλλη μια φορά με το  «όχι» σε ποσοστό 57%.

Η ιστορία μιας χώρας που έφτασε στη χρεοκοπία και μπόρεσε να ανακάμψει μας δείχνει ότι για να αντιμετωπιστεί μια κρίση χρειάζονται όχι μόνο κοινωνικές ή οικονομικές αλλαγές αλλά και θεσμικές ενώ η συμμέτοχη του κόσμου ανέδειξε ότι η λαϊκή βούληση γίνεται σεβαστή ακόμα και από αξιωματούχους που στόχοςτους είναι μόνο το κέρδος. Να σημειωθεί ότι οικονομία της χώρας έχει πλέον υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης ενώ η ανεργία της είναι κάπου στο 4%.

Η δημοκρατία που γεννήθηκε στην Ελλάδα και μεταλαμπαδεύτηκε στην Ευρώπη, πιθανώς μετανάστευσε ενηλικιώθηκε αλλά και ωρίμασε σε  μια ηφαιστιογενή και παγωμένη άκρη της γης, στη χώρα των πάγων.