Πως ξεκίνησε και διαδόθηκε σταδιακά το σημείο του Σταυρού

Σε όλους τους Χριστιανικούς ναούς, στις στέγες τους, στο εσωτερικό τους, στην διακόσμηση, σε λειτουργικά σκεύη και βιβλία κυριαρχεί ο Σταυρός που αποτελεί σύμβολο του Χριστιανισμού, ενώ σε στο ιερό πάντα δεσπόζει ο Εσταυρωμένος παραμένοντας διαχρονικά να υπενθυμίζει την θυσία Του για όλους τους ανθρώπους.

Ο Σταυρός πέρα από ένα θρησκευτικό σύμβολο σταδιακά έχει καταστεί και έμβλημα σε σημαίες πολλών χωρών όπως άλλοτε στη σημαία του Βυζαντίου, ενώ στην νεότερη εποχή σε σημαίες της Ελλάδας,  Φιλανδίας, Νορβηγίας, Σουηδίας, Αγγλίας, Δανίας, Γεωργίας και άλλων ακόμα, σύμβολο που με την εξάπλωση του Χριστιανισμού αποτέλεσε αναπόσπαστο κομμάτι σε εκκλησιές και ναούς στην ανατολική Ευρώπη αλλά και στα βαυαρικά χώρια ως και τα παγωμένα μέρη της Σκανδιναβίας.

Το σημείο του Σταυρού

Μια συνήθεια που είναι διαδεδομένη και είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τους Χριστιανούς είναι να κάνουν το σημείο του Σταυρού πάνω τους, μια παράδοση που ανάγεται στα πρώτα Χριστιανικά χρόνια και παραμένει ένας άγραφος νόμος. Ουσιαστικά πρόκειται για μια συνήθεια που πράττουν όλοι οι Χριστιανοί με παραλλαγές και που δεν αναφέρεται πουθενά ως εντολή ή παράγγελμα.

Από μικρά παιδιά , νέους ή ηλικιωμένους διερχόμενοι από κάποια εκκλησία  ως και πολλούς ποδοσφαιριστές εισερχόμενοι στο γήπεδο από Ορθόδοξους Έλληνες ή Σέρβους ως και τους καθολικούς λατινοαμερικανούς βλέπουμε να κάνουν το Σταυρός τους σε διαφορές εκφάνσεις της ζωής τους.

Πότε ξεκίνησαν οι Χριστιανοί να πραγματοποιούν αυτό το σημείο πάνω τους; Ποιος το εμπνεύστηκε μετά από κάποια «εσωτερική πληροφόρηση», αρχικά; Κάποιος Απόστολος; Επίσκοπος; ή απλώς ένας πιστός; Άγνωστο, το βέβαιο είναι ότι ανάγεται ήδη από τους Αποστολικούς χρόνους ενώ η συνήθεια αυτή είναι παλαιότατη όπως αναφέρεται από τον Τερτυλλιανό[1] (150 μ.Χ) , την εποχή εκείνη οι Χριστιανοί συναθροίζονταν σε κάποια οικήματα ή κατακόμβες ενώ το σημείο του σταυρού το σημείωναν στο μέτωπο τους με το ένα δάκτυλο, να ήταν ίσως ένα είδος χαιρετισμού; Προσευχή ; ή ένδειξη πιστοποίησης; 

Στο ξεκίνημα λοιπών του Χριστιανισμού οι πιστοί είτε με τον αντίχειρα ή το δάκτυλο τους σταύρωναν αρχικά το μέτωπο τους[2]. Υπήρχαν περιπτώσεις όμως που σχημάτιζαν στον αέρα το Σταυρό είτε σε κάποιο αντικείμενο ή άνθρωπο, όπως για παράδειγμα ο Άγιος Ιωάννης ο Θεολόγος θεράπευε στη Πάτμο τον παράλυτο ειδωλολάτρη ιερέα σφραγίζοντας τον με το σημείο του Σταυρού.

  

Η χρήση του Σταυρού πέρα από το μέτωπο αλλά σε όλο το σώμα εντοπίζεται κάπου στα τέλη του 3^ου αρχές του 4^ου αιώνα και μας έρχεται από την μακρινή Γεωργία οπού μια νεαρή κοπέλα θέλοντας να βρει τον Χιτώνα του Χριστού ταξιδέψε , ύστερα από όραμα, προς αυτήν την μακρινή χώρα για να βρει τόσο αυτό το άραφο χιτώνα αλλά και να κηρύξει την νέα θρησκεία.

Σύμφωνα με την παράδοση λοιπών η  βασίλισσα της Γεωργίας είχε ασθενήσει λέγεται ότι κατέφυγε στη νεαρή Χριστιανή οπού με το Σταυρό που είχε την σταύρωσε[3] στο μέτωπο στα πόδια και στους ώμους, όποτε έχουμε την πρώτη αναφορά και προοίμιο αυτής της συνήθειας που επικρατεί σε όλους τους Ορθόδοξους λαούς, η νεαρή κοπέλα ελληνικής καταγωγής ήταν η Άγια Νίνα όπου και είναι η φωτίστρια της Γεωργίας.

Αναφορές

Αργότερα επικράτησε το σημείο του Σταυρού να γίνεται με τα τρία δάκτυλα ενωμένα ίσως κατά την διάρκεια κάποιων οικουμενικών συνόδων για να υποδείξουν τόσο το δόγμα της Άγιας Τριάδας αλλά και της δυο φύσεις του Χριστού , την Θεϊκή και την ανθρώπινη, αναφορές διασώζονται κατά τα τέλη του 4^ου αιώνα και μάλιστα από τον Θεοδώρητο ο Κύρου (393 - περίπου 457)[4] όπου και η πρώτη απόδειξη χρήσης δύο δακτύλων για να γίνει το σημάδι του Σταυρού βρίσκεται στα γραπτά του.

Μέχρι τον 9^ο αιώνα η πρακτική αυτή ήταν διαδομένη σε όλο την Ορθόδοξη Ανατολή και Δύση, όπου το σημάδι του Σταυρού γίνονταν χρησιμοποιούνταν τρία δάκτυλα, ενώ τα δυο έμεναν ενωμένα στην παλάμη . Μάλιστα Η πρώτη γραπτή καταγραφή αυτού του εντύπου βρίσκεται στα γραπτά του ορθόδοξου Πάπα Λέοντα IV της Ρώμης

Πάνω από έναν αιώνα μετά το σχίσμα του 1054, ο Φράγκος Πάπας Innocent III (1198-1216) έκανε την ακόλουθη δήλωση όπου πληροφορούμαστε ότι ακολουθούσαν την ιδια τακτική σε αυτό όπως και οι Ορθόδοξοι, μάλιστα διήρκεσε και για μερικούς αιώνες αργότερα,  μέχρι το 1569 όπου ο Φράγκος πάπας διέλυσε τη χρήση τριών δάχτυλων στη Δύση και διέταξε να γίνει το σημάδι του σταυρού με πέντε δάχτυλα και από τα δεξιά προς τα αριστερά[5].

Η ιστορία πιστοποιεί και πάλι την αυθεντικότητα της Ορθόδοξης Εκκλησιάς και δείχνει τις παραχαράξεις των δυτικών.

επίλογος

Αυτή ήταν η ιστορία όσο αφορά την ανάπτυξη και χρήση αυτής της συνήθειας που ταυτίστηκε και θα συνεχίζει να πορευτεί μαζί με εκατομμύρια πιστούς ανά τους αιώνες, άνθρωποι όλων των ηλικιών και θέσεων θα πραγματοποιούν αυτή τη συνήθεια είτε διερχόμενοι από κάποιο κεντρικό ναό ή κάποιο εξωκκλήσι σε κάποιο λόφο, σε κάποια χαρά ή δυσκολία. Ο Σταυρός όπου όπως την εποχή του Μ. Κωνσταντίνου, σε όραμα, αποτέλεσε μήνυμα του αληθινού Θεού και σε κάθε εποχή θα παραμένει ένα αιώνιο σύμβολο θυσίας και θριάμβου, ενώ για τον κάθε ένα που θα κάνει το σημείο του Σταυρού δεν είναι παρά μια προσευχή χωρίς λόγια, χωρίς λέξεις.

---

[1] https://orthodoxwiki.org

[2] http://www.newadvent.org/cathen/13785a.htm

[3] Πηγή αυτού του γεγονότος (στο παρών κόμβο μεταφέρεται διαφορετικά) http://www.newadvent.org/cathen/13785a.htm

[4] https://orthodoxwiki.org