Πέμπτη 5 Νοεμβρίου 2020

Βόρεια Ήπειρος, μια διαχρονικά ξεχασμένη πατρίδα


Η περιοχή της Βορείου Ηπείρου, αναπόσπαστο κομμάτι της ενιαίας γεωγραφικής ηπείρου, αποτελεί τμήμα που βρίσκεται στην επικράτεια της Αλβανίας. Πόλεις όπως η Κορυτσά, το Αργυρόκαστρο και πολλές άλλες αποτελούσαν χώρους όπου ανθούσε το ελληνικό στοιχείο με μνημεία της αρχαιότητας αλλά και των Βυζαντιακών χρόνων να μαρτυρούν για την ελληνικότητα αυτής της περιοχής.

 

Λίγα χρόνια πριν την έναρξη του Β’ παγκοσμίου πολέμου ο βασιλιάς της Αλβανίας θα παραδεχτεί την ελληνικότητα αυτού του χώρου, όμως το καθεστώς που επικράτησε το 1945 και για περίπου μισό αιώνα δημιούργησε ένα κλίμα ανθελληνισμού. Η περιοχή αυτή που έσφυζε κατά το παρελθόν από ελληνικό πληθυσμό, μειώθηκε ή και αλλοιώθηκε ένα μέρος του, εξαιτίας της καταπίεσης που υπέστη από το καθεστώς που  ηταν στην εξουσία μεχρι το 1990 και αργότερα από τις δυσμενείς συνθήκες που επικρατήσαν.

 

Περιοχή

Η Βόρεια Ήπειρος τόπος ή μάλλον χώρα ελληνική, που η ιστορία και η θέση της, την κατέστησαν σε έναν χώρο που από τα μεσαιωνικά χρόνια θα γνωρίσει τις επιδρομές και τις διενέξεις των εγχώριων λαών (Βυζαντινών, Σέρβων κτλ.) αλλά και ξένων (Νορμανδών).  Η ‘Ήπειρος,  μετά το 1204, αποτελούσε τον κύριο κορμό ενός Βυζαντινού κράτους με ιδρυτή τον  Μιχαήλ Α΄ Κομνηνός. Το Δεσποτάτο της Ηπείρου, με πρωτεύουσα την Άρτα, περιλάμβανε ολόκληρη αυτήν την περιοχή και πέριξ αυτής.

Μετά την άλωση της Πόλης (1453) και τον θάνατο του Γεώργιου Καστριώτη (Σκερτέμπεης) τα επιμέρους πριγκιπάτα και ηγεμονίες της Ηπείρου και της Αλβανίας, θα συμπεριληφθούν στην τότε οθωμανική αυτοκρατορία. Η περίοδος αυτή θα στιγματίσει αυτήν την χώρα αφενός με τους εκτοπισμούς και τις μετακινήσεις κατοίκων της (Αλβανών, Αρβανιτών και Ελλήνων) προς άλλες περιοχές, ώστε διασπασμένοι να μην αποτελούν απειλή για τους τούρκους, αφετέρου οι βίαιοι εξισλαμισμοί  οι οποίοι αποτέλεσαν τους πιο σκληρούς σε αυτήν την περιοχή, έμελλε να στιγματίσουν ανεπανόρθωτα αυτήν την άλλοτε ένδοξη χώρα των Ιλλυριών.

 

Πόλεμοι-γεγονότα

Οι πόλεμοι που συνέβησαν και οι συνθήκες που επικράτησαν αργότερα, κατέστησαν το κομμάτι αυτό της Ηπείρου να αποτελεί στην παρούσα φάση μέρος της Αλβανίας, έχοντας κοινή πορεία με αυτήν την χώρα από το 1945 και έπειτα. Να σημειωθεί ότι είναι η μοναδική γειτονική χώρα που δεν πολέμησε ποτέ με την Ελλάδα στην διάρκεια της ιστορίας της.

Κατά την διάρκεια των βαλκανικών πολέμων (1912-13), πόλεις και χωριά της Ηπείρου με σημαντικότερη πόλη τα Ιωάννινα καθώς και του τμήματος αυτού της Β. Ηπείρου, θα απελευθερωθούν από τα ελληνικά στρατεύματα. Η απελευθέρωση αυτού του τόπου θα συμβεί και πάλι το 1914 κατά την διάρκεια του Α’ παγκοσμίου πολέμου.

Στην συνέχεια θα ιδρυθεί μια προσωρινή κυβέρνηση και θα υπάρξει το αυτόνομο κράτος αυτής της περιοχής που θα ονομαστεί «Αυτόνομος Δημοκρατία της Βορείου Ηπείρου» , αργότερα μεταξύ αυτής και της Αλβανίας θα υπογραφτεί το πρωτόκολλο της Κέρκυρας. Τα γεγονότα και οι διεθνείς συγκυρίες θα επιφέρουν μια άλλη κατάσταση για την περιοχή.

 

1940

Το ίδιο θα συμβεί και κατά το έπος του 1940-41 που ήταν και η πιο λαμπρή με τον ελληνικό στρατό να προελαύνει και να απελευθερώνει πόλεις όπως την Κορυτσά, το Αργυρόκαστρο, Άγιοι Σαράντα  καθώς και πολλά χωριά μέχρι την βαθιά ενδοχώρα της Β. Ηπείρου, γεγονότα που αποτελούν κομμάτια συνώνυμα και ταυτόσημα με τα επιτεύγματα της ιστορίας της χώρας μας.

Μετά την λήξη του Β’ παγκοσμίου και την νίκη των συμμάχων, υπήρξε η ελπίδα ότι το μέρος αυτό θα αποτελούσε κομμάτι της Ελλάδας, όμως ο Στάλιν είπε το όχι με αποτέλεσμα και οι υπόλοιπες νικήτριες χώρες να συμφωνήσουν.

 

Ύστερα θα ακολουθήσουν τα πέτρινα χρόνια, ολοκληρωτικά καθεστώτα που επικράτησαν ιδίως στην Αν. Ευρώπη θα μεταβάλλουν χώρες με πολιτισμό, κύρος και ιστορία σε οπισθοδρομικές, αλλοιωμένες και πάμφτωχες, όπως αποδείχθηκε περίτρανα το 1990. Κυβερνήσεις που έθεταν σε διωγμό τους κατοίκους τους, όχι μόνο για πολιτικές αλλά προπάντων για θρησκευτικές πεποιθήσεις. Μια τέτοια χώρα ήταν και η Αλβανία.

Οι Έλληνες της Βορείου Ηπείρου ήσαν πολίτες μιας χώρας, με ένα στυγνό καθεστώς που δεν τους επέτρεπε να τελούν τα θρησκευτικά τους καθήκοντος, καταστρέφοντας ή μετατρέποντας ναούς σε λέσχες, αποθήκες κτλ. και πολλά μοναστήρια σε στρατώνες. Ιερείς φυλακίζονταν ή διώκονταν και η εκεί Ορθόδοξη Εκκλησία όσο αφορά τον επισκοπικό της θρόνο τελούσε εν χηρεία και ο τελευταίος αρχιεπίσκοπος, αυτής της περιόδου, ήταν ο Δαμιανός όπου και πέθανε στην φυλακή.

Ακόμη το καθεστώς αυτό αποσκοπούσε και σε μια προσπάθεια εξόντωσης και αφελληνισμού των κατοίκων της Βορείου Ηπείρου, καθώς απαγορεύονταν η εκμάθηση αλλα και να ομιλείται η ελληνική γλωσσά, αποκόπτοντας ουσιαστικά τους γηγενής έλληνες από τις ρίζες τους και την καταγωγή τους.

 

Το ερώτημα που τίθεται είναι, οι τότε κυβερνήσεις τι έπραξαν;

Προέβησαν σε διαμαρτυρία για τους Έλληνες που βρίσκονταν εκεί;

Από όταν ξεκίνησαν οι επίσημες διώξεις, με αποκορύφωμα το 1965, πόσες ελληνικές κυβερνήσεις υπήρξαν μέχρι και το 1990; Δεξιές, Κεντροαριστερές κτλ. Και όμως τι έπραξαν ώστε οι πολίτες αυτοί, μετά από μια δυναμική παρέμβαση, να απολαμβάνουν ένα προνομιακό καθεστώς άσχετα αν ήταν σε άλλη επικράτεια; 

 

Ουσιαστικά το θέμα Βόρεια Ήπειρος δεν είναι κάτι που συνέβη στις μέρες μας, υπήρξε και παλαιότερα αλλα  χωρις την ανάλογη δράση για την κατάσταση που βίωναν οι έλληνες εκεί, τότε που ονειρεύονταν το πέρασμα των συνόρων ή μάλλον τα μέρη που υπήρχαν,  καθώς στην  πατρίδα στην οποία κατοικούσαν και ζούσαν είχε καταστεί ξένη και αφιλόξενη.

 

Η ολιγωρία και η αδράνεια από μέρους των πολιτικών και πολιτειακών θεσμών αποτελεί την αιτία ο εκτός ορίων ελληνισμός να συρρικνωθεί και να εκτοπιστεί, πλέον το μεγαλύτερο μέρος του να ζει στην Ελλάδα και το υπόλοιπο διάσπαρτο, απόγονοι μεταναστών, με τον μεγαλύτερο αριθμό να βρίσκεται στις Η.Π.Α, στην Αγγλία και την Αυστραλία.

 

Αξίζει για την ιστορία να αναφερθεί ότι έλληνες είχαν διαπρέψει και είχαν σημαντική παρουσία τον 18ο και 19ο αιώνα,  στις παραδουνάβιες χώρες με σημαντικότερη πόλη του Ιάσιου στην Ρουμανία, την Οδησσό στην Ρωσία, τις παρευξείνιες περιοχές της σημερινής Ουκρανίας, Κριμαίας και Ρωσίας. Ακόμη μέρη όπως η Παλαιστίνη, η Συρία και η Αίγυπτος αριθμούσε χιλιάδες έλληνες που είχαν περίοπτη θέση και οικονομική επιφάνεια.

 

Η Τραπεζούντα αποτελούσε μια σημαντική πόλη και μάλιστα κατά το 1900 αποτελούσε ένα σημαντικό εμπορικό λιμάνι του Εύξεινου πόντου, τα παράλια της Μ. Ασίας είχαν σπουδαίες ελληνικές πόλεις με σημαντική οικονομική και πνευματική ακμή.

 

Η Κωνσταντινούπολη κάποτε αριθμούσε 300.000 ελληνες και σήμερα κάπου 5.000 (μετά τον διωγμό του 1955).

Η Ίμβρος και η Τένεδος , νησιά με λίγους έλληνες, δεν έχουν δεχτεί σχεδόν ποτέ επίσκεψη από έλληνα πρωθυπουργό, το Μοναστήρι (πόλη σήμερα των Σκοπίων) κάποτε άνθιζε από έλληνες που πλέον τα ονόματα τους έχουν μεταβληθεί σε σλάβικα επίθετα.

 

Τέλος η Β. Ήπειρος ίσως αποτελεί ένα από τα πιο αδικημένα τμήματα της Ελλάδας, οι κάτοικοι της οποίας υπέστησαν διώξεις σε άλλη μορφή και μέχρι και σήμερα δεν έχουν την αρωγή που θα έπρεπε από την επίσημη πολιτεία και να απολαμβάνουν ως έλληνες πολίτες, σε άλλη επικράτεια, τα προνόμια τους και την προάσπιση των δικαιωμάτων τους μέσα από την αιγίδα της ελληνικής πολιτείας με την δημιουργία επιχειρήσεων, τραπεζών, σχολείων, νοσοκομείων κτλ άλλωστε όλα αυτά τα μέρη αποτελούν κομμάτια αυτού που λέγεται Ελλάδα, μια χώρα που δεν αποτελεί συγκεκριμένη έκταση μέσα σε σύνορα αλλα και ιδέα.

 

Άλλωστε όπου ήταν Έλληνες για τις χώρες και περιοχές που ζούσαν υπήρχε πάντα πρόοδος και ευημερία, συνεπώς θα πρέπει να φροντίζουν και οι χώρες αυτές να αφήνουν τους Έλληνες ελευθέρους να εργάζονται και να διατηρούν τα προνόμια τους, γιατί εκτός από αυτούς θα ωφεληθούν και οι ίδιες που σημαίνει πως θα είναι  και προς το συμφέρον τους.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...